Kraków 2000
|
- Maski - ich rola i znaczenie w życiu człowieka. Rozważ problem, nawiązując do wybranych utworów literatury polskiej i obcej.
- Życie ludzkie jest mieszanką szaleństwa i rozsądku. Wskaż, w jakim stopniu wpływały one na postępowanie wybranych bohaterów literackich.
- Cywilizacja dwudziestego wieku to klęska czy triumf człowieka? Rozstrzygnij ów dylemat, odwołując się do wybranych dzieł literackich, plastycznych, filmowych...
- Odzyskanie wolności to koniec czy początek drogi? Interpretując wiersz Kazimierza Wierzyńskiego "Listopad 1918", przedstaw refleksje poety na ten temat.
Kazimierz Wierzyński: Listopad 1918
To jest ostatnia jesień, niebezpieczna pora,
I ostatnie zarosłe niewolą przysłowie,
Zwołajcie nocne zjawy i wpuśćcie upiora,
Niech pyta - i niech naród mu teraz odpowie.
Niech spojrzą sobie w oczy, dwa widma i wrogi,
I rozstrzygną, kto kogo na nowo powali:
Ta przeszłość kościotrupia, talizman złowrogi,
Czy tłum, co ciągnie z krzykiem i nie wie co dalej.
Wybierać trzeba szybko, raz jeden - na wieki,
Jeśli wolność - to twardą, bez łez i zalotów.
To nic, że miasto śpiewa i płaczą powieki,
Kto na wierzch ją wywłóczy - na wszystko jest gotów.
Sępim wzrokiem po kraju jałowym przeleci,
Po ruinach, po nędzy rozległej dokoła:
Musi zgarnąć i złożyć tę wolność ze śmieci
I przepchnąć ją przed światem i stawić mu czoła.
Bo na cóż liczyć, patrzcie! Ta garstka pielgrzymia,
Co przed dworcem na deszczu wystaje i czeka,
To jest wszystko - to pustkę bez dna wyolbrzymia,
Otwiera loch nicestwa i straszy z daleka.
A jednak tylko oni, ta młodość po prostu,
Co upartym czekaniem od lat się nie nuży,
Z tego placu wypadnie i skoczy, jak z mostu,
W ślepy mrok i na ślepo się w przyszłość zanurzy.
Natchnionymi płucami jej ciemność przedmucha
I udeptaną ziemię raz jeszcze rozdrapie,
I z mroźnego szaleństwa przywoła tu ducha,
By ogień w czterech rogach podkładał na mapie.
Najwyższy czas! Już wieje niebezpieczną porą,
Już dymi mokry dworzec i dudni pociągiem.
Czy teraz jesień wygnać - niech sami wybiorą -
Czy martwe truchło wynieść do góry posągiem?!
Wstrzymajcie szumny pochód. Niech stanie na mieście
I usta rozkrzyczane w milczenie pozbiera.
Jedno jest tylko hasło, milcząco je nieście:
Wierzy się lub nie wierzy, żyje lub umiera.
|
Kraków 1999
|
- Na podstawie wybranych utworów literackich wyjaśnij, czym może być dom rodzinny - oazą spokoju, miejscem konfliktów, wspomnieniem...?
- Bunt jako wyraz niezgody na rzeczywistość.
Odwołując się do wybranych tekstów literackich, zaprezentuj bohaterów, którzy bunt uznali za konieczność.
- "Pisarz stwarza wizję życia, czytelnik może ją przyjąć lub odrzucić" . (Jerzy Andrzejewski )
Omów te utwory literackie, wobec których nie pozostałeś obojętny.
- Zinterpretuj wiersz Jana Lechonia "Rejtan" , zwracając uwagę na obecne w tekście odwołania do wydarzeń historycznych i tradycji narodowej.
Jan Lechoń: "Rejtan"
Kiedy wszystko struchlało z obawy Moskali,
On na progu się sali jako kłoda wali
Z tą jedną myślą w głowie: "Ja wszystko ocalam",
Rozdziera swoje szaty, krzycząc: "Nie pozwalam!"
Sto ramion niezlękłego uchwyciło męża,
I oszalał i umarł. Lecz to on zwycięża.
Bo parę lat zaledwie - jest to chwila prawie -
I oto się nad polem chwieje piórko pawie,
Hurmem chłopi z kosami biegną polną steczką
I nakryli armaty krakowską czapeczką.
I oto wszyscy naraz wznieśli wolne głowy,
Spójrz! Oto idą boso, lecz przez gaj laurowy,
Dłoń twarda, co pług dotąd prowadziła w polu,
Niesie sztandar wolności do bram Kapitolu,
I idą, idą nasi, bijąc w tarabany
I myśląc o swej Basi, w kraju zapłakanej.
Samotnik, który wtedy oszalał z rozpaczy,
Nie ujrzy ich, to prawda, ale cóż to znaczy?
Bo on odżył i wpośród śnieżnych drzew szpaleru
To on wali bagnetem w wrota Belwederu
I w ciemną noc styczniową wolność widzi jaśnie.
Ten człowiek z brwią krzaczastą, to przecież on właśnie.
Dziś, kiedy na świat cały grzmią moskiewskie spiże,
Gdy niejedno poselstwo stopy w Moskwie liże,
A oklask dla przemocy brzmi na wszystkie strony -
Ten Rejtan znów podnosi nie łeb podgolony,
Lecz głowę wychynioną z dantejskiego piekła,
Z której, zda się, krew cała narodu wyciekła.
Bo on, co myślą swoją szedł przed naród przodem,
Teraz stał się już całym świadomym narodem
I gdy wszystko przemocy gotuje owację,
On woła: "Nie pozwalam!" I to on ma rację.
(Aria z kurantem, 1945)
|
Lublin 2000
|
- Maski - ich rola i znaczenie w życiu człowieka poszukującego autentyczności. Rozważ problem, nawiązując do wybranych utworów literatury polskiej i obcej.
- Życie ludzkie jest mieszanką szaleństwa i rozsądku. Wskaż, w jakim stopniu wpływały one na postępowanie bohaterów literackich.
- W kulturze Greków doskonałością była harmonia, dla chrześcijan miłość (Władysław Tatarkiewicz).
Omów wpływ tych idei na późniejszą sztukę, a szczególnie literaturę.
- Odzyskanie wolności to koniec czy początek drogi?
Interpretując wiersz Kazimierza Wierzyńskiego "Listopad 1918", przedstaw refleksje poety na ten temat.
|
Kielce 1999-2000
|
- "Prawdziwa sztuka jest zawsze współczesna." (Fiodor Dostojewski). Przedstaw trzy utwory z różnych epok literackich, które - Twoim zdaniem - mają charakter uniwersalny i mogą przemawiać do dzisiejszego odbiorcy.
- Blaski i cienie kariery. Rozważania na temat kolei życia wybranych bohaterów literackich i twoje refleksje dotyczące tej kwestii.
- czy poszukiwania w sztuce XX w. to "sen wariata śniony nieprzytomnie" (K. I. Gałczyński), czy sposób na opisanie świata? Twój sąd na temat eksperymentów artystycznych.
- Jak żyjemy? Jakie zmiany zachodzą w systemie wartości etyczno-moralnych współczesnego człowieka? Odpowiedz na te pytania, interpretując wiersz "Rachunek dla dorosłego" Jana Twardowskiego.
|
Bielsko-Biała, Chełm, Kielce, Kraków, Krosno, Lublin, Nowy Sącz, Przemyśl, Rzeszów, Tarnobrzeg, Tarnów, Zamość - 97/98
|
- Wolna i zniewolona, w marzeniach i w rzeczywistości, ale zawsze Polska. Przedstaw funkcjonowanie motywu ojczyzny w wybranych utworach literackich.
- W literaturze polskiej i obcej możesz odnaleźć różne postawy życiowe. Zaprezentuj te, które mógłby zaakceptować dzisiaj młody człowiek.
- "Żaden utwór literacki nie przerobi ludzi, są wszakże takie, które ich pobudzają do przetwarzania się". Myśl Aleksandra Świętochowskiego uczyń mottem rozważań nad rolą literatury.
- Dokonaj interpretacji wiersza Urszuli Kozioł "Przepodwitanie", odczytując ukazaną przez autorkę wizję człowieka przyszłości.
|
|