Język polski
Kraków 2000
  1. Maski - ich rola i znaczenie w życiu człowieka. Rozważ problem, nawiązując do wybranych utworów literatury polskiej i obcej.
  2. Życie ludzkie jest mieszanką szaleństwa i rozsądku. Wskaż, w jakim stopniu wpływały one na postępowanie wybranych bohaterów literackich.
  3. Cywilizacja dwudziestego wieku to klęska czy triumf człowieka? Rozstrzygnij ów dylemat, odwołując się do wybranych dzieł literackich, plastycznych, filmowych...
  4. Odzyskanie wolności to koniec czy początek drogi? Interpretując wiersz Kazimierza Wierzyńskiego "Listopad 1918", przedstaw refleksje poety na ten temat.

    Kazimierz Wierzyński: Listopad 1918

    To jest ostatnia jesień, niebezpieczna pora,
    I ostatnie zarosłe niewolą przysłowie,
    Zwołajcie nocne zjawy i wpuśćcie upiora,
    Niech pyta - i niech naród mu teraz odpowie.
    Niech spojrzą sobie w oczy, dwa widma i wrogi,
    I rozstrzygną, kto kogo na nowo powali:
    Ta przeszłość kościotrupia, talizman złowrogi,
    Czy tłum, co ciągnie z krzykiem i nie wie co dalej.
    Wybierać trzeba szybko, raz jeden - na wieki,
    Jeśli wolność - to twardą, bez łez i zalotów.
    To nic, że miasto śpiewa i płaczą powieki,
    Kto na wierzch ją wywłóczy - na wszystko jest gotów.
    Sępim wzrokiem po kraju jałowym przeleci,
    Po ruinach, po nędzy rozległej dokoła:
    Musi zgarnąć i złożyć tę wolność ze śmieci
    I przepchnąć ją przed światem i stawić mu czoła.
    Bo na cóż liczyć, patrzcie! Ta garstka pielgrzymia,
    Co przed dworcem na deszczu wystaje i czeka,
    To jest wszystko - to pustkę bez dna wyolbrzymia,
    Otwiera loch nicestwa i straszy z daleka.
    A jednak tylko oni, ta młodość po prostu,
    Co upartym czekaniem od lat się nie nuży,
    Z tego placu wypadnie i skoczy, jak z mostu,
    W ślepy mrok i na ślepo się w przyszłość zanurzy.
    Natchnionymi płucami jej ciemność przedmucha
    I udeptaną ziemię raz jeszcze rozdrapie,
    I z mroźnego szaleństwa przywoła tu ducha,
    By ogień w czterech rogach podkładał na mapie.
    Najwyższy czas! Już wieje niebezpieczną porą,
    Już dymi mokry dworzec i dudni pociągiem.
    Czy teraz jesień wygnać - niech sami wybiorą -
    Czy martwe truchło wynieść do góry posągiem?!
    Wstrzymajcie szumny pochód. Niech stanie na mieście
    I usta rozkrzyczane w milczenie pozbiera.
    Jedno jest tylko hasło, milcząco je nieście:
    Wierzy się lub nie wierzy, żyje lub umiera.
Kraków 1999
  1. Na podstawie wybranych utworów literackich wyjaśnij, czym może być dom rodzinny - oazą spokoju, miejscem konfliktów, wspomnieniem...?
  2. Bunt jako wyraz niezgody na rzeczywistość.
    Odwołując się do wybranych tekstów literackich, zaprezentuj bohaterów, którzy bunt uznali za konieczność.
  3. "Pisarz stwarza wizję życia, czytelnik może ją przyjąć lub odrzucić" . (Jerzy Andrzejewski )
    Omów te utwory literackie, wobec których nie pozostałeś obojętny.
  4. Zinterpretuj wiersz Jana Lechonia "Rejtan" , zwracając uwagę na obecne w tekście odwołania do wydarzeń historycznych i tradycji narodowej.

    Jan Lechoń: "Rejtan"
    Kiedy wszystko struchlało z obawy Moskali,
    On na progu się sali jako kłoda wali
    Z tą jedną myślą w głowie: "Ja wszystko ocalam",
    Rozdziera swoje szaty, krzycząc: "Nie pozwalam!"
    Sto ramion niezlękłego uchwyciło męża,
    I oszalał i umarł. Lecz to on zwycięża.
    Bo parę lat zaledwie - jest to chwila prawie -
    I oto się nad polem chwieje piórko pawie,
    Hurmem chłopi z kosami biegną polną steczką
    I nakryli armaty krakowską czapeczką.
    I oto wszyscy naraz wznieśli wolne głowy,
    Spójrz! Oto idą boso, lecz przez gaj laurowy,
    Dłoń twarda, co pług dotąd prowadziła w polu,
    Niesie sztandar wolności do bram Kapitolu,
    I idą, idą nasi, bijąc w tarabany
    I myśląc o swej Basi, w kraju zapłakanej.
    Samotnik, który wtedy oszalał z rozpaczy,
    Nie ujrzy ich, to prawda, ale cóż to znaczy?
    Bo on odżył i wpośród śnieżnych drzew szpaleru
    To on wali bagnetem w wrota Belwederu
    I w ciemną noc styczniową wolność widzi jaśnie.
    Ten człowiek z brwią krzaczastą, to przecież on właśnie.
    Dziś, kiedy na świat cały grzmią moskiewskie spiże,
    Gdy niejedno poselstwo stopy w Moskwie liże,
    A oklask dla przemocy brzmi na wszystkie strony -
    Ten Rejtan znów podnosi nie łeb podgolony,
    Lecz głowę wychynioną z dantejskiego piekła,
    Z której, zda się, krew cała narodu wyciekła.
    Bo on, co myślą swoją szedł przed naród przodem,
    Teraz stał się już całym świadomym narodem
    I gdy wszystko przemocy gotuje owację,
    On woła: "Nie pozwalam!" I to on ma rację.
    (Aria z kurantem, 1945)
Lublin 2000
  1. Maski - ich rola i znaczenie w życiu człowieka poszukującego autentyczności. Rozważ problem, nawiązując do wybranych utworów literatury polskiej i obcej.
  2. Życie ludzkie jest mieszanką szaleństwa i rozsądku. Wskaż, w jakim stopniu wpływały one na postępowanie bohaterów literackich.
  3. W kulturze Greków doskonałością była harmonia, dla chrześcijan miłość (Władysław Tatarkiewicz). Omów wpływ tych idei na późniejszą sztukę, a szczególnie literaturę.
  4. Odzyskanie wolności to koniec czy początek drogi? Interpretując wiersz Kazimierza Wierzyńskiego "Listopad 1918", przedstaw refleksje poety na ten temat.
Kielce 1999-2000
  1. "Prawdziwa sztuka jest zawsze współczesna." (Fiodor Dostojewski). Przedstaw trzy utwory z różnych epok literackich, które - Twoim zdaniem - mają charakter uniwersalny i mogą przemawiać do dzisiejszego odbiorcy.
  2. Blaski i cienie kariery. Rozważania na temat kolei życia wybranych bohaterów literackich i twoje refleksje dotyczące tej kwestii.
  3. czy poszukiwania w sztuce XX w. to "sen wariata śniony nieprzytomnie" (K. I. Gałczyński), czy sposób na opisanie świata? Twój sąd na temat eksperymentów artystycznych.
  4. Jak żyjemy? Jakie zmiany zachodzą w systemie wartości etyczno-moralnych współczesnego człowieka? Odpowiedz na te pytania, interpretując wiersz "Rachunek dla dorosłego" Jana Twardowskiego.
Bielsko-Biała, Chełm, Kielce, Kraków, Krosno, Lublin, Nowy Sącz, Przemyśl, Rzeszów, Tarnobrzeg, Tarnów, Zamość - 97/98
  1. Wolna i zniewolona, w marzeniach i w rzeczywistości, ale zawsze Polska. Przedstaw funkcjonowanie motywu ojczyzny w wybranych utworach literackich.

  2. W literaturze polskiej i obcej możesz odnaleźć różne postawy życiowe. Zaprezentuj te, które mógłby zaakceptować dzisiaj młody człowiek.

  3. "Żaden utwór literacki nie przerobi ludzi, są wszakże takie, które ich pobudzają do przetwarzania się". Myśl Aleksandra Świętochowskiego uczyń mottem rozważań nad rolą literatury.

  4. Dokonaj interpretacji wiersza Urszuli Kozioł "Przepodwitanie", odczytując ukazaną przez autorkę wizję człowieka przyszłości.
inne tematy | strona główna